تاثیرات دو حد
نهائی حرارت
هر دو حد نهائی حرارت، سرما و گرمای زیاد می توانند باعث صدمه به پوست و دیگر بافتهای بدن شوند که در موارد حاد ممکن است منجر به مرگ شود.
بدن ما دارای بیشترین کارآئی در محدوده حرارتی ۳۶ تا ۳۷ درجه سانتی گراد است. برای ثابت نگه داشتن این دما بایستی در هنگام سرما بدن حرارت خود را حفظ، و در هنگام گرما حرارت بدن را به خارج منتقل کند.
مویرگها و غده های عرق که در پوست وجود دارند برای تنظیم حرارت نیز مفید هستند. قسمتی از مغز به عنوان ترموستات برای ایجاد توازن بین گرمای گرفته شده از محیط و پس دادن حرارت به محیط عمل می کند. علاوه براین بخار آبی که هنگام بازدم از بدن خارج می شود باعث می شود که بدن خنک شود. اما این تنظیم حرارت ممکن است بویژه برای کودکان یا مسن ها کافی نباشد. حرارت را می توان با این وسایل کنترل یا نسبتاً تنظیم کرد:
* عایق کردن بشکل پوشیدن لباس یا کنترل مصنوعی دمای محیط(مثلاً بوسیله کولر، بخاری، شوفاژ و غیره)
*مصرف غذاهای پرانرژی که حرارت ایجاد می کنند؛ یا مصرف مایعاتی که مایع از دست رفته بدن بصورت بصورت عرق را جبران می کند.
* فعالیتهای بدنی که ایجاد حرارت می کنند.
اسلاید ۲ :
تاثیر سرما
حرارت بدن به هنگام سرمای زیاد محیط یا غوطه ور شدن در آب سرد پایین می آید. در این حالت واکنش های زیر انجام می پذیرد:
*مویرگهای پوست منقبض می شوند و جریان خون را به پوست کاهش می دهند تا حرارت کمتری از سطح بدن از دست برود. در این حال شخص رنگ پریده به نظر می آید.
*بدن دچار لرزه می شود، ماهیچه ها(علیرغم میل ما) به سرعت منقبض و منبسط می شوند و به این ترتیب گرمای بیشتری در ماهیچه ها تولید می شود. دو حالت بر اثر سرما به مصدوم دست می دهد: سرمازدگی که باعث می شود تمام بدن تحت تاثیر سرمای کلی محل قرار گیرد و دوم یخ زدگی که در این حالت قسمتی از بدن(بویژه دستها و پاها) بصورت موضعی از سرما متاثر می شود.
اسلاید ۳ :
سرمازدگی
زمانیکه حرارت بدن انسان به زیر ۳۵ درجه سانتیگراد می رسد سرمازدگی به انسان دست می دهد. سرمازدگی های متوسط را می توان به خوبی درمان نمود، اما زمانیکه حرارت بدن به زیر ۲۶ تا ۲۴ درجه سانتی گراد می رسد شانس بهبودی بسیار ضعیف است.
توجه برای خواندن چنین دمای پایینی درجه های مخصوص لازم است.
سرمازدگی معمولاً در سرمای خیلی شدید اتفاق می افتد اما ممکن است از سرمای تقریباً بالای صفر هم شروع بشود. و معمولاً بر اثر این موارد روی میدهد: غوطه ور شدن طولانی در آب سرد، عدم حفاظت کافی در سرمای محیط، بخصوص اگر انسان خسته باشد یا لباس خیس به تن داشته باشد یا در ارتفاعات بالا باشد؛ یا بطور ساده بر اثر ماندن در خانه سرد به مدت طولانی.
توانائی بدن برای حفاظت خود از سرما بر اثر مصرف الکل یا مواد مخدر کاهش پیدا می کند. بعضی از بیماریها مانند مرض قند ممکن است توانائی انسان را در برابر سرما افزایش دهند.
انسان ممکن است نسبت به آغاز تاثیرات سرما بی توجه باشد. از آنجا که سن و وضعیت فیزیک بدن، توانائی انسان برای مقاومت در برابر سرما را مشخص می سازند بنابراین شدن سرما بر حسب سن و وضعیت فیزیکی بدن فرق می کند.
اسلاید ۴ :
عوارض و نشانه ها
سرما بطورکلی باعث می شود که حرارت داخلی بدن کاهش یافته و مصدوم مراحل مختلفی از ناراحتی و ناتوانی را طی کند. مرگ احتمالاً پس از چند ساعت و در صورت غوطه ور بودن در آب سرد پس از چند لحظه دست می دهد.
مراحل مختلف سرمازدگی به ترتیب زیر است:
* مصدوم اظهار می کند که سرمای بیچاره کننده ای را احساس می کند.
* پوست مصدوم رنگ پریده به نظر می آید(در مورد نوزادان پوست کاملاً صورتی به نظر می رسد که بطور اغفال کننده ای نشانه سرحالی است).
* بی اختیار لرزش شدیدی به مصدوم دست می دهد.
* پس از مدتی لرزش کاهش پیدا می کند و ممکن است جای آن فقدان هماهنگی ماهیچه ها پیش بیاید، و حرفهای مصدوم مبهم می شود.
* درک کلی موقعیت مختل می شود و مصدوم ممکن است غیرمنطقی بشود.
* نبض و میزان تنفس پایین می آید.
* بیهوشی: تشخصی تنفس و ضربان قلب مصدوم دائماً مشکل تر می شود.
توجه هیچوقت گمان نکنید که مصدوم سرمازده مرده است حتی اگر ضربان و تنفس وجود نداشته باشد.
هدف
جلوگیری از هدر رفتن بیشتر حرارت بدن و کمک به مصدوم برای بدست آوردن دمای عادی بدن بصورت تدریجی. رساندن مصدوم به بیمارستان بصورت اورژانس.
اسلاید ۵ :
درمان
۱- یک ماده عایق به دور مصدوم بپیچید بطوریکه سر و گردن را بپوشاند اما صورت نه، و مصدوم را بخوابانید.
اگر مصدوم بیهوش بود او را در وضعیت بهبود قرار دهید.
نباید دستها یا بازوهای مصدوم را در تماس مستقیم با بدنش قرار دهید زیرا که این کار باعث می شود حرارت بدن مصدوم به خراج منتقل شود.
۲- مصدوم را از محیط سرد یا ارتفاعات به پناهگاه یا اطاق گرم برسانید.
۳- اگر لباس مصدوم خیس بود و به اندازه کافی لباس در دسترس داشتید تن پوش او را عوض کنید. اگر هیچ لباس خشکی در اختیار نداشتید، لباس خیس را از تنش درآورید و مصدوم را با یک پوشش واترپروف و پتو بپوشانید.
۴- اگر مصدوم بهوش بود به او نوشیدنی داغ شیرین بدهید.
۵- اگر تنفس و ضربان قلب ایستاده بود بلافاصله روشهای نجات زندگی را شروع کنید.
توجه مصدومی که دچار سرمازدگی شدید است ممکن است بقدری ضربان قلبش آهسته شود که ردیابی آن کاملاً مشکل گردد و به احتمال زیاد تنفسش نیز نامحسوس می شود. بنابراین همیشه نبض را بری حداقل یک دقیقه قبل از آنکه کمپرس قلب را شروع کنید چک نمایید. کمپرس قبل از موقع قلب، بخصوص در سرمازدگیهای شدید خطرناک است.
۶- مصدوم را از نظر یخ زدگی معاینه کنید و در صورت لزوم به درمان آن بپردازید.
۷- مصدوم را روانه بیمارستان کنید.
نباید به مصدوم نوشیدنی الکلی بدهید.
نباید دست یا پای مصدوم را ماساژ دهید یا مصدوم را تشویق کنید که ورزش کند.
اگر کمک پزشکی در دسترس نباشد می توانید مصدوم را به آرامی گرم کنید تا درجه حرارت بدنش پایین تر نیاید. برای اینکار یک بطری آب داغ را در یک حوله یا لباس بپیچید و روی بالاتنه مصدوم، اما نه روی دست و پای او، قرار دهید.
اسلاید ۶ :
سرمازدگی در نوزادان
کودکان به علت اینکه در تنظیم حرارت بدنشان دچار مشکل هستند ممکن است دچار سرمازدگی بشوند. نوزادی که دچار سرمازدگی شده ممکن است کاملاً سالم به نظر برسد بطوریکه تنها رفتارش می تواند نمایانگر سرمازدگی باشد. کلیه درمانهایی که در بالا گفته شد دنبال نمائید.
عوارض و نشانه ها
* نوزاد بصورت غیرعادی ساکت و خواب آلود می شود.
* نوزاد از خوردن غذا امتناع می کند. صورت، دستها و پاها صورتی روشن به نظر می آیند بطوریکه انسان فکر می کند نوزاد کاملاً سلامت است.
سرمازدگی در پیرها
بدن اشخاص پیر و رنجور و بیمار از نظر تنظیم حرارت دچار مشکل است و نمی تواند بخوبی با سرما و گرما مقابله نماید.
در مسن ها سرمازدگی ممکن است با سکته یا حمله قلبی اشتباه گرفته شود. آنها را به همان ترتیبی که در بالا گفته شد درمان کنید.
اسلاید ۷ :
یخ زدگی
یخ زدگی هنگامی رخ می دهد که اعضای ناپوشیده بدن، بیشتر گوشها، بینی، چانه، دستها و پاها در معرض سرمای طولانی و شدید قرار گیرند. یخ زدگی ممکن است سطحی(تنها پوست) یا عمیق(یخ زدگی پوست و بافتهای زیر پوست) باشد. در موارد حاد ممکن است ناحیه یخ زده دچار قانقاریا شود. در مراحل اولیه نمی توان بین نوع عمیق و سطحی فرقی قائل شد. عوارض و نشانه هایی که در زیر آمده است در هر دو مشترک است. یخ زدگی ممکن است با سرمازدگی همراه باشد؛ در اینصورت سرمازدگی بایستی قبل از یخ زدگی درمان شود.
عوارض و نشانه ها
* احتمالاً مصدوم احساس می کند ناحیه یخ زده تیر می کشد و به دنبال آن عضو بی حس و کرخت می شود.
* احتمالاً دست یا پای یخ زده نمی تواند درست حرکت کند.
* مصدوم احساس می کند که پوستش سفت و سخت شده است- پوست سفید براق یا آبی رگه رگه به نظر می آید.
هدف
به آرامی عضو یخ زده را گرم کنید و ترتیب انتقال مصدوم به بیمارستان را بدهید.
اسلاید ۸ :
درمان
۱- مصدوم را به پناهگاه برسانید و به آرامی لباس یا پوشش روی ناحیه یخ زده را خارج کنید.
۲- اشیائی مانند حلقه، ساعت یا جواهرات را خارج کنید.
۳- بلافاصله ناحیه یخ زده را از طریف انتقال حرارت پوست به پوست گرم کنید. به این ترتیب دستهای مصدوم را زیر بغل خودش و پاهای او را در زیر بغل خودتان قرار دهید. گوشها، بینی یا صورت یخ زده را با دست های خود بپوشانید تا رنگ و حسن آن به حالت طبیعی برگردد.
۴- دست یا پای آسیب دیده را پس از آنکه به ترتیبی که در بالا گفته شد گرم کردید در آب نسبتاً گرم قرار دهید(آب باید وقتی آرنج خود را در آن فرو می کنید برای آرنج قابل تحمل باشد).
نباید بگذارید مصدوم ری پای تازه گرم شده راه برود.
۵- اگر پس از یک ساعت گرم کردن، عوارض یخ زدگی برطرف شد درمان را قطع کنید اما نگذارید که مصدوم دوباره در معرض سرما قرار گیرد چون گردش خون، آسیب دیده است.
۶- برای کمک کردن ورم و درد، عضو مجروح را بالا بگیرید.
۷- با استفاده از یک پوشش نرم و سبک ناحیه آسیب دیده را بپوشانید.
۸- مصدومرا به بیمارستان برسانید.
نباید ناحیه آسیب دیده را ماساژ دهید.
نباید تاولها را بترکانید یا از دارو یا پماد برای ناحیه آسیب دیده استفاده کنید.
نباید برای گرم کردن مصدوم از حرارت خشک (بخاری) یا تابشی(آفتاب) استفاده کنید.
اسلاید ۹ :
اثرات گرمای زیاد
پس از یک تلاش بدنی، گرمای ایجاد شده بوسیله ماهیچه ها از طریق خون به تمام بدن پخش می شود و در نتیجه به طور کلی حرارت بدن افزایش پیدا می کند. پس از آن بدن بلافاصله واکنش نشان می دهد و کوشش می کند که گرما را به خارج منتقل کند.
* مویرگهای پوست گشاد می شوند. تا خون بیشتری به سطح پوست برسد و حرارت بیشتری به خارج منتقل شود. رسیدن خون زیاد به سطح پوست باعث می شود که شخص گرم و برافروخته به نظر بیاید.
*غده های عرق شروع به فعالیت می کنند و عرق که از روی پوست بخار می شود باعث خنک شدنن بدن می شود.
* تنفس افزایش می یابد و به این وسیله حرارت بیشتری از ششها به خارج منتقل می شود.
بالا رفتن حرارت بدن می تواند دو حالت در انسان ایجاد کند، فرسودگی ناشی از گرما و گرمازدگی. فرسایش ناشی از گرما به کسانی که در هوای گرم و مرطوب به فعالیت بدنی می پردازند دست می دهد. بخصوص اگر آب و نمک از دست رفته بر اثر تعریق جبران نشود.
گرمازدگی و بیهوشی سریع زمانی اتفاق می افتد که فرد در معرض یک هوای ساکن فوق العاده گرم و مرطوب به مدت طولانی قرار گیرد. از آنجا که بدن در این شرایط قادر به عرق کردن نیست دمای بدن ممکن است به بالاتر از ۴۰ درجه سانتی گراد برسد.
اسلاید ۱۰ :
فرسودگی ناشی از گرما
این حالت بر اثر از دست رفتن آب و نمک از بدن رخ می دهد. این حالت بیشتر برای افرادی پیش می آید که به کار کردن در هوای گرم و مرطوب عادت ندارند. در اشخاص مسن این حالت بر اثر ضعف و ناتوانی پیش می آید. فرسایش ناشی از گرما بر اثر دل بهم خوردگی بهمراه اسهال و استفراغ بدتر می شود.
عوارض و نشانه ها
* مصدوم احساس می کند که خسته اما بی قرار است.
* مصدوم احتمالاً سرش درد می گیرد، احساس خستگی و سرگیجه می کند و حالت تهوع دارد.
* گرفتگی ماهیچه در ساق پا و شکم که بر اثر کمبود نمک اتفاق می افتد.
* صورت مصدوم رنگ پریده می شود و پوست سرد و مرطوب می شود.
* تنفس سریع و کم عمق می شود.
* ضربان سریع و کم عمق می شود.
* حرارت بدن ممکن است در حد عادی باقی بماند یا پایین بیاید.
* مصدوم ممکن است بر اثر هر حرکت ناگهانی ضعف کند.
هدف
انتقال مصدوم به یک محیط خنک و تامین آب و مواد معدنی از دست رفته و خبرکردن پزشک